Rodzaje wpisów w staropolskich księgach sądowych
| NAZWA WPISU | ZNACZENIE WPISU |
| Abrenuntiatio | Zrzeczenie się, w szczególności zrzeczenie się pretensji spadkowych do dóbr ojcowskich i macierzystych zeznawane przez zamężną szlachciankę po pokwitowaniu ojca lub innych męskich krewnych z wypłaty posagu |
| Administrare | Głównie wymierzenie sprawiedliwości osobie trzeciej, pozostającej w stosunku zależności, słudze lub poddanemu |
| Appellatio | Odwołanie się od wyroku do sądu wyższej instancji |
| Approbatio | Potwierdzenie np. zawartego kontraktu lub podjętego zobowiązania |
| Arestum | Nałożenie aresztu (wstrzymanie wykonania) na wydany wyrok, na zatrzymaną osobę lub przedmiot |
| Astitio | Stawienie się strony na rozprawę sądową przy jednoczesnej nieobecności przeciwnika |
| Citationes amissae | Unieważnienie pozwu, głównie ze względu na błędy formalne |
| Citationes remissae | Odesłanie pozwu do właściwego sądu, tu głównie do sądu ziemskiego |
| Commutatio | Dokonanie zamiany, przede wszystkich gruntów |
| Concordia | Ugoda zawarta przez strony |
| Concordia vulnerum | Ugoda dotycząca sprawy o zadanie ran |
| Contumacia | Niestawienie się strony w sądzie, pociągające za sobą wymierzenie kary tzw. niestanego |
| Contumax | Osoba winna niestawiennictwa na rozprawę sądową (por. Contumacia) |
| Convolutio | Dobrowolna zgoda na uwolnienie od zobowiązań |
| Debiti expectatio | Obietnica spłacenia długu |
| Debitum | Dług |
| Decret | Wyrok wydany przez sąd |
| Decretum | zob. Decret |
| Deliberatio | Odroczenie wydania wyroku w celu zastanowienia się |
| Demissio | Ustąpienie posiadanych praw osobie trzeciej |
| Deputatio | Wyznaczenie przez sąd woźnego ziemskiego w celu dokonania określonych czynności prawnych |
| Diligentia | Tzw. pilność, oświadczenie strony o swojej gotowości do wykonania określonej czynności prawnej, do czego nie może dojść z powodu nieobecności drugiej strony |
| Disiunctio | Motywowana chęcią zawarcia ugody zgoda obu stron na odroczenie przez sąd rozpatrywania ich sprawy |
| Disiunxit | zob. Disiunctio |
| Dividere | Polecenie dokonania podziału majątku wydane przez sąd stronom |
| Divisio et lucrum | Zeznanie dotyczące podziału majątku, tu połączone z orzeczeniem przez sąd pewnej kary (tzw. zysku) |
| Docere | Wykazanie przed sądem pewnych spraw; m. in. nakazane przez sąd stawienie konkretnych osób |
| Donatio | Darowizna |
| Dotalitium | Wiano, ewentualnie posag |
| Effideiussio | Poręczenie |
| Emensuratio | Wymierzenie gruntu |
| Emissio | Zgoda na uwolnienie drugiej strony od odpowiedzialności w danej sprawie (tzw. wypuszczenie) |
| Evasio | Uwolnienie strony pozwanej od odpowiedzialności w danej sprawie (tzw. odbicie) |
| Evasit | zob. Evasio |
| Extraditio | Zobowiązanie się do wydania osoby lub rzeczy osobie trzeciej |
| Extradere | zob. Extraditio |
| Facere exequutionem | Przekazanie do wykonania wydanego przez sąd wyroku |
| Imparitio, Imparitionum penae | Nie stawienie się w sądzie |
| Importatio | Wniesienie, np. posagu żony na dobra męża |
| In deliberatione | zob. Deliberatio . |
| In exequutione | Zobowiązanie się sądu do wykonania decyzji lub wyroku |
| In suspenso | Pozostawienie sprawy w czasowym zawieszeniu |
| In vigore | Utrzymanie przez sąd pozwu w mocy przy jednoczesnym odłożeniu rozpatrzenia sprawy |
| Inscriptio | Zapis (długu itp.) |
| Intromissio | Wprowadzenie w posiadanie dóbr |
| Iuramenti suspensio | Zawieszenie wykonania przysięgi |
| Iurare | Zobowiązanie przez sąd do wykonania przysięgi |
| Iuravit | zob. Iurare |
| Iuris transfusio | Przekazanie praw |
| Lacerationes | Zadrapania, poszarpania (por. Vulnera) |
| Libertatio | Uwolnienie, głównie od zobowiązań, ewentualnie od sprawy sądowej |
| Libertationes | zob. Liberatio |
| Literae salvi conductus | Tzw. list żelazny (glejt), wydany przez króla dokument gwarantujący odbiorcy osobiste bezpieczeństwo |
| Literae Sacrae Regiae Maiestatis | Wpis dokumentu królewskiego (tu głównie oznajmienia o ustanowieniu zakładu) |
| Literarum vadii | zob. Literae Sacra Regiae Maiestatis |
| Lucrum | Kara orzeczona przez sąd (tzw. zysk) |
| Manifestatio | Oświadczenie złożone przed urzędowymi aktami |
| Ministerialem statuere | Zobowiązanie do stawienia przed sądem woźnego ziemskiego |
| Mittere et fideiubere | Uwolnienie za poręczeniem |
| Nobilitatis deductio | Wywód szlachectwa |
| Obligat | zob. Obligatio |
| Obligatio | Zastaw |
| Penae imparitionum | zob. Imparitio |
| Plenipotentia | Udzielenie pełnomocnictwa osobie trzeciej |
| Ponere | Zobowiązanie do złożenia przed aktami pieniędzy lub rzeczy |
| Porrectio | Podanie np. dokumentu do akt |
| Prolongatio | Przedłużenie np. terminu zwrotu pieniędzy |
| Protestatio | Protest |
| Quaerela | Skarga |
| Quietat | zob. Quietatio |
| Quietatio | Pokwitowanie |
| Recognitio | Zeznanie |
| Reinducere | Ponowne wprowadzenie w posiadanie |
| Relatio | Relacja, najczęściej z czynności urzędowych dokonywanych przez woźnego |
| Remisa | zob. Remissio |
| Remisit | zob. Remissio |
| Remissio | Odesłanie sprawy do właściwego sądu (królewskiego lub ziemskiego) |
| Repositio | Zobowiązanie do złożenia przed aktami rzeczy lub pieniędzy |
| Reposuit | zob. Repositio |
| Restituere impensa | Zobowiązanie do zwrotu poniesionych kosztów |
| Sponsio | Złożenie obietnicy |
| Statuat | zob. Statuere |
| Statuere | Zobowiązanie do stawienia osoby trzeciej przed sądem |
| Suspensio | Zawieszenie przez sąd rozpatrywania sprawy |
| Termini repositio | Przełożenie przez sąd terminu rozpatrywania sprawy |
| Transductum | Przeniesienie, zwłaszcza zeznania z akt grodzkich do ziemskich |
| Vadii | zob. Literae Sacrae Regiae Maiestatis |
| Vadii affideiussio | Poręczenie zakładu |
| Vadii importatio | Oznajmienie przez woźnego ziemskiego o ustanowieniu przez króla zakładu między stronami |
| Vadium | Zakład |
| Vendidit | zob. Venditio |
| Venditio | Sprzedaż |
| Vigor | por. In vigore |
| Vulnera | Rany |
| Vulnerum concordia | zob. Concordia vulnerum |
| Vulnerum emissio | Uwolnienie od odpowiedzialności w sprawie o zadanie ran |
| Vulnus | zob. Vulnera |